vrijdag 13 februari 2015
gegarandeerdgelijkwaardig.jpg

Gelijkwaardigheid garanderen

Maandag 10/2 werd het GO! in een opiniestuk in De Standaard verweten arresten van de Raad van State te negeren en zo 'ongehoord ongehoorzaam' te zijn. Een reactie van Raymonda Verdyck (afgevaardigd bestuurder GO!) en Eddy Baldewijns (voorzitter Raad GO!).

De praktijk toont dat een verbod op het dragen van levensbeschouwelijke kentekens vooringenomenheid wegneemt en een open dialoog mogelijk maakt.

GO! is helemaal niet ongehoorzaam

Minder vrijheid voor meer vrijheid

Dat het GO! het arrest van de Raad van State over het verbod op het dragen van levensbeschouwelijke kentekens simpelweg naast zich neerlegt, klopt niet, zeggen Raymonda Verdyck en Eddy Baldewijns. Het GO! mag het dragen van levensbeschouwelijke kentekens verbieden, en die maatregel werkt.

De debatten over al dan niet levensbeschouwelijke kentekens dragen jammer genoeg niet altijd bij tot de belangrijke uitdagingen waar ons onderwijs voor staat. Oneliners en simpele voorstellingen ondermijnen de sereniteit waar dat debat zo hard nood aan heeft.

Zo brengen Jogchum Vrielink en Johan Lievens een wel heel selectief verhaal (DS 10 februari) als ze zeggen dat wij het arrest van de Raad van State naast ons neerleggen. Ze gaan voorbij aan het feit dat het GO! al jaren ervaring heeft met een superdivers leerlingenpubliek. Tot 2009 was levensbeschouwelijke kentekens dragen bijna uitsluitend in scholen van het GO! toegelaten, wat had geleid tot het aanzuigeffect waarover Lieven Boeve spreekt (DS 9 februari).

De moeilijke keuze om levensbeschouwelijke kentekens in onze scholen te verbieden kwam er om ons pedagogisch project te waarborgen en te garanderen dat de vrijheden van iedereen konden worden gerespecteerd. Die symbolen wegnemen heeft ertoe bijgedragen dat leerlingen weer in openheid en wederkerigheid met elkaar in gesprek gaan, zonder voorkeur voor één of andere overtuiging.

De invoering van de algemene maatregel kwam er omdat de Raad van State destijds oordeelde dat voor het GO! niet de individuele scholen kunnen beslissen, maar dat het aan de democratisch verkozen Raad van het GO! is om zo’n maatregel uit te vaardigen.

Legitiem doel

Een minder selectieve lezing van het arrest waar Vrielink en Lievens naar verwijzen levert een genuanceerder verhaal op. In het arrest verduidelijkt de Raad van State de redenen die een beperkende maatregel op godsdienstvrijheid rechtvaardigen:

  1. In de mate waarin de maatregel beoogt te verhinderen dat anderen meisjes – al dan niet moslima – zouden dwingen een hoofddoek te dragen, terwijl zij dat uit eigen vrije wil niet zouden doen, dient de maatregel een legitiem doel.
  2. De vereiste van neutraliteit van door de overheid ingericht onderwijs kan worden beschouwd als een regel van de werking van openbare diensten die een mogelijke rechtvaardiging vormt voor een inmenging in de godsdienstvrijheid door middel van een verbod op het dragen van levensbeschouwelijke kentekens.
  3. Ook gedragingen van leerlingen kunnen de omgevingsvoorwaarden om als schoolbestuur te kunnen instaan voor het verstrekken van neutraal onderwijs fnuiken.

In datzelfde arrest bevestigt de Raad van State de bevoegdheid van de Raad van het GO! om een algemene beperkende maatregel in te roepen.

Het GO! geeft zijn leerlingen mee dat twijfel de basis is van elk leren, en dat met elk ‘weten’ het ‘zoeken’ ophoudt. Onderzoek is belangrijk en betekent dat uit teksten niet alleen die elementen worden gehaald die een eigen overtuiging onderbouwen. Dat bredere perspectief leert dat een verbod op levensbeschouwelijke kentekens misschien wel eerder de vrijheid van godsdienst en levensbeschouwing voor iedereen waarborgt, dan dat het ze bedreigt. Door de vooringenomenheid bij elke dialoog weg te nemen en een gesprek op voet van gelijkheid mogelijk te maken, sluiten we de ruimte voor onderdrukking of bekeringsijver, die per definitie een gevaar vormen voor diversiteit. De oude tweedeling van destijds heeft intussen plaatsgemaakt voor een multidiversiteit aan religies en levensbeschouwingen.

Die vaststelling brengt ons bij het debat waar meer dan 11.000 medewerkers van het GO! bij de opmaak van het memorandum naar vroegen: hoe we plaats kunnen maken voor religie en levensbeschouwing in ons onderwijs. Dat debat vraagt om een neutrale spreekruimte, waar op voet van gelijkwaardigheid en wederkerigheid het gesprek kan gevoerd worden.


Raymonda Verdyck
afgevaardigd bestuurder GO!

Eddy Baldewijns
voorzitter Raad GO!

Deze tekst verscheen ook in De Standaard van 11/2/2015