zaterdag 27 september 2014
mindset03eigenfoto.jpg

“Het kneedbare brein”

Een andere kijk op leren vanuit de neurowetenschappen

Twee van de sprekers op 10 oktober in Tour & Taxis zijn Chris-
tophe Lafosse en Els Dammekens. Hier lichten ze een tip van de sluier op over hùn lezing. Een andere kijk op het jeugdige brein.

Waarover zullen jullie het hebben op 10 oktober?

Christophe Lafosse: “Ik zal het hebben over het jonge, kneed-
bare brein. Daarvoor vertrek ik vanuit de neurowetenschappen. We kunnen heel wat leren uit de evoluties die we momenteel zien in het domein.”

Els Dammekens: “Ik sluit daarop aan met een workshop over mindsets. Is je intelligentie een vast gegeven of ben je ervan overtuigd dat je het kan ontwikkelen en vanalles kan bijleren?”

Christophe: “Ons brein kan continu veranderen, neuroplasticiteit heet dat. Door de genetische evolutie weet het perfect wat het moet doen om te groeien en kan het zich voeden met prikkels uit de omgeving. Het leidt tot allerlei nieuwe verbindingen in ons brein. Dat onze hersenen zich gaan aanpassen aan de omgeving is een knap mechanisme. Die mogelijkheden maken ons brein echter ook kwetsbaar. Wat als de omgeving niet optimaal is?”

 

We zijn er met z’n allen van overtuigd dat onze capaciteiten zijn aangeboren.

quote
Lafosse.jpg

Hoe moet de leeromgeving er dan uitzien?

Christophe: “We hebben daar nog geen sluitend antwoord op. We weten wel al dat we het brein moeten stimuleren. Dat kan enkel in een veilige omgeving. Daar moeten we dus naar streven, met aandacht en waardering voor elk individu. We komen allemaal hulpeloos ter wereld. Het eerste wat we doen is schreeuwen om aandacht en hulp van een andere persoon. Dat blijven we doen. Ook als volwassene willen we aandacht en zoeken we die steeds op. Vertaal je dat naar het kind, dan mag je ze niet enkel stimuleren om dingen te leren, maar dan moet je ook een veilige omgeving voorzien om te kunnen bijleren. De volgende stap is het kind feedback geven.”

Els: “En dan kom je in de wereld van mindsets terecht. Een mindset is een geheel van opvattingen over je intelligentie, vaardigheden en talenten. Het verhaal van mindsets is heel eenvoudig en vaak zeer herkenbaar voor leerkrachten. Bij een fixed mindset ben je ervan overtuigd dat je intelligentie een vast gegeven is. Als je graag wilt bijleren en vindt dat je je intelli-
gentie verder kan ontwikkelen, heb je een groeimindset.”

We moeten dus streven naar een groeimindset bij onze kinderen?

Els: “Inderdaad. Omdat een mindset slechts een opvatting is, kan je het veranderen. Het valt natuurlijk te betwijfelen of iemand met een fixed mindset nog kan evolueren naar een 100% groeimindset. De realiteit is ook niet zo zwart-wit. Zo hebben de meeste volwassenen een gemengde mindset: van bepaalde dingen ben je overtuigd dat je ze kan leren, van andere vind je dat ze puur op talent berusten.”

Dammekens.jpg

Christophe: “We geven dag in dag uit feedback aan kinderen. Op een bepaald moment moet je een kind prijzen voor iets wat het heeft verwezenlijkt. Dat kan zowel postief als negatief zijn. Maar hoe pak je dat precies aan? Je wilt dat het brein van het kind optimaal gebruik maakt van de prikkels die je het geeft. Bijna iedereen pakt het verkeerd aan, omdat we uit een cultuur komen die heel ‘fixed’ is. We zijn er met z’n allen van overtuigd dat onze capaciteiten zijn aangeboren.”

Els: “Dat wil ook zeggen dat het voor leerkrachten heel moeilijk is om met een groeimindset voor de klas te staan, als ze zelf een fixed mindset hebben. De groeimindset moet gedragen worden door de hele school, maar daarvoor is vaak een gigantische omwenteling nodig.”

Hoe uit zich dan in de klas?

Els: “Neem als voorbeeld een leerling uit het 1e leerjaar, die net leert lezen. Nadat de juf de oefening heeft voorgedaan, werken de leerlingen zelfstandig verder. De leerling maakt geen enkele fout en krijgt een complimentje van de juf: “Je doet dat goed en je werkt snel! Dat heb ik graag”. Ook de volgende oefeningen en testen gaan goed, waardoor de leerling complimentjes blijft ont-
vangen. Het idee hierachter is dat leerlingen een positief zelf-
beeld krijgen, maar je kan het ook van een andere kant bekijken. Bij vakken waar die leerling meer moeite moet doen of soms een foutje maakt, bv. rekenen, zou hij kunnen denken dat hij er niet goed in is. En dan krijg je een leerling die zich niet in uitdagingen zal vastbijten of niet zal volhouden als het wat moeilijker gaat.”

Christophe: “Het is belangrijk dat we het kind ervan overtuigen dat het kán bijleren. Toon het kind dat je waardeert hoe het zich heeft ingespannen voor de oefening. De weg ernaartoe is belangrijker dan het eindresultaat. Zo voelt het kind dat, waar het ook staat of wat het ook doet, het altijd kan bijleren.”

Els: “We moeten vooral onthouden dat leren niet altijd gemak-
kelijk gaat. Het gaat gepaard met fouten, we doen het met val-
len en opstaan. Leerlingen moeten zich daaraan verwachten. Dat is een normaal onderdeel van het leven. Die boodschap echter verwerken in de les is een grote, maar belangrijke uitdaging.”

_____________
Christophe Lafosse is gespecialiseerd in klinische neuropsy-
chologie en werkt als directeur strategie en wetenschappelijk beleid in het Revalidatieziekenhuis RevArte in Edegem.
Els Dammekens is master in de logopedie en coördinator van Breinset.

Els Dammekens en Christophe Lafosse zijn aanwezig op het slotevenement van ’25 jaar GO!’ in Tour & Taxis Brussel op 10 oktober 2014. Alle informatie vind je hier terug: www.g-o.be/feest25jaar

Lees het volgende artikel

Ontvang het "Helemaal GO!"-magazine in je mailbox.

Laden...