Het aantal niet-ingevulde lesopdrachten is gedaald ten opzichte van september 2023. Dat stelt het Gemeenschapsonderwijs vast na een bevraging van zijn scholen basis- en secundair onderwijs. Maar de problemen zijn lang niet van de baan, zegt afgevaardigd bestuurder Koen Pelleriaux: “Scholen trekken allerlei profielen aan om vacatures zoveel mogelijk in te vullen. Openstaande uren worden vaak verdeeld over de rest van het schoolteam. Ondanks die inspanningen komen we nog steeds honderden mensen tekort bij het GO! alleen al. Doorheen het schooljaar zal het tekort bovendien alleen maar verder groeien.” Ten opzichte van september 2023 daalde het lerarentekort met zeven procent. “Maar het GO! mist op dit moment nog steeds bijna 400 voltijdse leraren.”

Schooldirecteurs lopen op hun tandvlees

Midden september bevroeg het GO! zijn scholen uit het basis- en secundair onderwijs. 519 van de 729 scholen vulden die bevraging in. In totaal telden deze scholen 359 voltijdse openstaande betrekkingen. De meeste vacatures zijn er voor de job van leraar: in totaal 280 voltijdse lesopdrachten. Op basis van deze telling schat het GO! het totale lerarentekort voor alle GO! scholen in Vlaanderen en Brussel op 395 voltijdse opdrachten.

De daling van zeven procent ten opzichte van september 2023 stelt Pelleriaux niet gerust: “In september 2023 zagen we ook een daling van het tekort bij de start van het schooljaar. Maar tegen maart was het lerarentekort alweer meer dan verdubbeld én groter dan in maart van het jaar voordien.”

Naarmate het schooljaar vordert, wordt het steeds moeilijker vervangers te vinden. Schooldirecteurs zijn soms ten einde raad nog voor het schooljaar van start gaat: “Vandaag is alles ingevuld. Maar het heeft de voorbije weken ENORM veel zoekwerk, overleg, gelobby gekost”, getuigt een van de directeurs. "Zodra leerkrachten ziek zijn of uitvallen is het heel moeilijk vervanging te zoeken. Hierdoor vallen er heel veel uren ondersteuning weg, aangezien de leerkrachten dan moeten vervangen in de klassen", weet men uit ervaring.

Schoolteams én onderwijskwaliteit onder druk

Uit de respons blijkt dat het tekort vaak wordt opgevangen door de rest van het schoolteam. Zorgcoördinatoren en directeurs staan voor de klas, leraren presteren overuren en nemen er extra leerlingen of klassen bij. “Bestaande opdrachten van leerkrachten worden na overleg opgetrokken van 22 lesuren naar 25 of 27 lesuren. Intern lost mijn team veel op. Topleerkrachten!”, klinkt het. Maar directies maken zich daarbij zorgen over de draagkracht van hun team. “Dit weegt zwaar op de aanwezige teamleden.”

Het onderwijs slaag erin meer zijinstromers aan te trekken. “Een grote diversiteit aan profielen in het onderwijs is een goede zaak”, vindt Pelleriaux. “Zijinstromers kunnen met hun bagage en kennis ons onderwijs verrijken en kwalitatiever maken.” De voorbije legislatuur werd het ook mogelijk om in het geval van een lerarentekort, andere profielen aan te trekken. Een goede noodmaatregel, vindt Pelleriaux: “Maar we moeten erover waken dat we ook de juiste profielen voor de klas halen. We zien het aantal leraren dat beschikt over het vereiste diploma jaar na jaar dalen.” Het aantal leraren Nederlands dat beschikt over het vereiste diploma is de voorbije vijf jaar met 15 procent gedaald. Het aantal leraren wiskunde dat beschikt over het vereiste diploma is de voorbije vijf jaar met 8 procent gedaald. In 2024 beschikt nog 60 procent van de leraren Nederlands en 59 procent van de leraren wiskunde over het vereiste diploma. Deze evolutie tekent zich af voor zo goed als alle vakken, zowel algemene vorming als praktijkvakken. Het aandeel leraren elektriciteit dat beschikt over het vereiste diploma, nam de voorbije jaren af met 12 procent. In 2024 beschikt 54 procent van de leraren elektriciteit over een ‘vereist’ diploma. “Om de onderwijskwaliteit te versterken moeten we niet alleen voldoende, maar ook goed opgeleide mensen naar het onderwijs trekken én hen degelijk begeleiden doorheen hun loopbaan.”

Pelleriaux blijft dan ook ijveren voor structurele oplossingen. “Een aantrekkelijker statuut voor leraren moet er komen. Het hopeloos verouderde kader waarbinnen we vandaag moeten werken, staat elk duurzaam hr-beleid in de weg.”