Een eerste voordeel situeert zich op het vlak van wat iedereen dierbaar is: gezondheid. Buitenlandse ervaringen tonen positieve effecten aan van kosteloze maaltijden op de gezondheid van kinderen en jongeren (én hun families). Kinderen en jongeren eten over het algemeen te weinig verse groenten en fruit, te veel suiker en vetrijke snacks. De voedselomgeving, met een toename van fastfood vooral rond scholen in verstedelijkt gebied, werkt dit verder in de hand. Dit kan het ontwikkelen van gezonde voedingspatronen bij jongeren en kinderen belemmeren. Een kosteloze en gezonde maaltijd voor iedereen op school gaat deze tendens tegen. Leerlingen leren over wat gezond voedsel is. Uit een proefproject met kosteloze maaltijden in het Verenigd Koninkrijk bleek dat de kans dat leerlingen groenten aten steeg met 26%, de kans dat ze frisdranken dronken daalde met 16%. Ouders vonden ook dat hun kinderen thuis meer bereid waren om nieuwe voeding uit te proberen.

Een tweede voordeel situeert zich op het vlak van wat elke ouder bij zijn of haar kinderen dierbaar is, namelijk de leerprestaties. Het spreekt voor zich dat kinderen die op regelmatige basis niet of niet evenwichtig eten, zich minder goed kunnen concentreren, en concentratie is belangrijk voor goede leerprestaties. En dat is geen kwestie van armoede alleen. In een vaak jachtige samenleving vinden ouders, ongeacht hun sociale achtergrond, soms moeilijk tijd om te zorgen voor een goede en evenwichtige maaltijd waarvoor ook de nodige tijd wordt vrijgemaakt. Zo leren we uit het internationaal vergelijkend onderzoek naar leerlingenprestaties in begrijpend lezen (PIRLS) dat maar liefst 43% van de leerlingen met honger op de schoolbanken zit. Het potentieel van kosteloze maaltijden naar een verbeterd concentratievermogen bij jongeren en kinderen is dus groot. Ook daar kan de kwaliteit van onderwijs alleen maar goed bij varen.

Hoewel de school niet dé oplossing is voor alle maatschappelijke problemen, is het wel de ideale plek om gezonde maaltijden aan te bieden. Om de eenvoudige reden dat we op school alle kinderen en jongeren samen hebben. Scholen kunnen hier een rol spelen zoals ze dat ook doen met de Centra voor Leerlingenbegeleiding op het vlak van vaccinaties bijvoorbeeld. Mits een aantal randvoorwaarden vervuld zijn (zo kan dit voor alle duidelijkheid geen extra taak zijn voor het bestaande personeel, en ook infrastructuur en energiekosten moeten mee in rekening gebracht worden) kan de school hier een rol spelen in de preventieve gezondheidszorg. Een investering die zich terugverdient.

Kortom: kosteloze maaltijden voorzien we voor alle leerlingen want dit zorgt voor, blijkens buitenlandse voorbeelden, een hogere deelname, voorkomt stigmatisering van kinderen en jongeren en vermijdt de administratieve rompslomp die gepaard gaat met individueel gerichte benaderingen. Momenteel hinkt Vlaanderen trouwens achterop in het peloton van Europese landen. 21 Europese landen zetten al in op kosteloze maaltijden.

Koen Pelleriaux

Afgevaardigd bestuurder Gemeenschapsonderwijs