Opvoeders maken elke dag het verschil voor jongeren. Toch weten weinig mensen wat die job precies inhoudt. 18 februari is Dag van de Opvoeder, een moment om stil te staan bij wat ze doen. "Iedereen kent leerkrachten, maar opvoeders? Die blijven vaak onder de radar. Nochtans is het een van de mooiste jobs die er bestaan."
Johan Beyens: opvoeder in GO! tehuis voor foorreizigers- en schipperskinderen in Etterbeek
Johan: "In 2001 begon ik als opvoeder in dit tehuis voor foorreizigers en schipperskinderen en ik ben altijd gebleven. Ik sta in dit internaat bij een groep van 10 à 15 jongens die tussen de 12 en 18 jaar oud zijn. Ik neem de ouderrol op mij: zorg ervoor dat ze studeren, genoeg en gezond eten, trek aan de alarmbel als ze niet thuis komen 's avonds … maar vooral dat ze in een veilige omgeving kunnen thuiskomen.
De meesten gingen al naar het internaat toen ze 5 à 6 jaar oud waren. Ze zijn dus wel gewend aan opvoeders. We proberen zoveel mogelijk samen te zijn in een huiselijke sfeer zodat we de kinderen allemaal écht goed kennen. Soms wordt er een hele avond niet gebabbeld, maar dan, wanneer het licht uitgaat, hebben ze plots wél nood aan een gesprek (haha). Dan komen vaak de beste gesprekken boven, vol interessante vragen over politiek, over filosofie of nog heel wat anders. En dan besef je dat je als opvoeder de kans krijgt om een rolmodel te zijn. Zeker voor jongeren uit kwetsbare situaties die een moeder- of vaderfiguur missen in hun leven, besef je: het is héél belangrijk wat ik hier aan 't doen ben. Daar haal ik zeer veel zingeving uit.
De eerste groep jongeren die ik begeleidde is intussen zelf ouder geworden en sommigen brengen hun kinderen nu op hun beurt hiernaartoe. Dat voelt een beetje zoals je eigen kind naar oma of opa brengen; het is het grootste compliment dat ik kan krijgen."
Bram Ryckaert: opvoeder in GO! internaat Questopia in Gent
Wat zo fijn is aan de kinderen die hier verblijven, is dat ze heel goed weten wat ze willen. Ze hopen hun job te kunnen maken van hun sport of willen voluit gaan voor hun sportieve droom. Dat is natuurlijk een enorme druk. Wij proberen als luisterend oor een ontspanningspunt te bieden in die context. Als opvoeders zien we hier de andere kant van de medaille. Want het is natuurlijk niet alleen sport. Studie en teleurstelling als het wat minder goed loopt op training horen er ook bij.
Vorig jaar namen er tijdens de Olympische Spelen zo'n 14 atleten deel die vroeger in het internaat verbleven. Het besef dat je — al is het maar 1% — hebt kunnen bijdragen aan hun succes, dat is de max. Dat is waarvoor ik het doe!"
Geert De Kegel: opvoeder in GO! MFC Odisam in Ronse
Geert: "Ik werk al 25 jaar als opvoeder, momenteel in de dagbesteding van GO! MFC Odisam. Hier werken we met jongeren die dreigen uit te vallen op school of al uitgevallen zijn, vaak door gedrags- of emotionele problemen. Jongeren gaan vaak onderuit aan de hoeveelheid verwachtingen van thuis, school, vrienden, social media challenges … en uiteindelijk branden ze op. Daarom stoppen bij ons de verwachtingen even. We helpen ze weer in verbinding te komen met zichzelf en hun omgeving. Zo kunnen ze opnieuw eigenaarschap creëren over hun leven en begrijpen wat ze nodig hebben om te functioneren.
Per week begeleiden we in de dagbesteding momenteel 5 jongeren. Als opvoeders proberen we vooral te luisteren naar wat ze nodig hebben en daar constructieve antwoorden op te verzinnen en drempels weg te werken. De taal die we daarvoor gebruiken, is altijd anders. Sommigen hebben nood aan vertellen of vloeken. Anderen werken liever met hun handen in ons fiets-, hout- of buitenatelier. Zo werk ik momenteel met een 14-jarige jongen die zijn emoties moeilijk onder woorden kan brengen. Met hem ga ik hout hakken en snijden zodat hij zijn energie kwijt kan. En van daaruit kunnen we groeien naar wat hij nodig heeft in de toekomst. Evengoed is onze ondersteuning soms heel praktisch en leren we een jongere bijvoorbeeld met de NMBS-app werken om op school te geraken.
We zijn vaak maar kort aanwezig in het leven van jongeren – soms maar een paar maanden of een jaar. De kunst is om ze iets mee te geven dat ze meenemen in de rest van hun leven. Neem die jongen met het houtsnijden: als hij merkt dat dit hem helpt om even uit zijn zorgen te stappen, geef je hem een vaardigheid voor het leven. Dat besef bezorgt me enorm veel voldoening.”