Drie manieren om te zorgen voor gelijke onderwijskansen

GO! campus Redingenhof Leuven pakt schoolkosten aan 

GO! campus Redingenhof in Leuven merkte de afgelopen jaren dat het aantal onbetaalde schoolfacturen toenam. Bovendien stijgt sinds de coronapandemie ook het aantal ouders dat financiële hulp zoekt. Om hier een oplossing voor te vinden, stapte  de school mee in het project Samen Tegen Onbetaalde Schoolfacturen ‘STOS’, nu vzw Krijt. 

Communicatie met ouders 

GOK-medewerker Suuz Schellaert en financieel medewerker Fanny Janssens kwamen op het idee om mee in het project te stappen tijdens het schooljaar 2018-2019. De aanpak om met onbetaalde schoolfacturen om te gaan moest anders en beter.  

Na een enquête om de noden in de school en bij de ouders in kaart te brengen, bleek dat een groot pijnpunt voor de ouders communicatie was. Sindsdien heeft de school hierop ingezet door financieel medewerker Fanny Janssens als aanspreekpunt aan te duiden voor alle communicatie rond facturen. 

Zo weten de ouders bij wie ze terechtkunnen met hun vragen en problemen. De school merkt dat deze aanpak werkt want de ouders vinden vaker de weg naar de school. Er wordt meermaals per jaar en op verschillende manieren gecommuniceerd over de facturatie. In het begin van het schooljaar krijgen ouders een gedetailleerde kostenraming. Wanneer ouders het moeilijk krijgen om de eindjes aan elkaar te knopen, kunnen ze bij de school terecht voor een afbetalingsplan.  

GO! campus Redingenhof is een grote school met ongeveer 1200 leerlingen. Er zijn voornamelijk richtingen met finaliteit arbeidsmarkt en met dubbele finaliteit. Daar zijn ook duurdere richtingen bij zoals Haarzorg. Daarom is het extra belangrijk dat de school bewust bezig is met schoolkosten.

Schoolkosten verlagen 

Naast een andere aanpak op het vlak van communicatie, probeert de school de schoolkosten te verlagen voor alle leerlingen. Ten eerste zijn de GWP’s en schooluitstappen herbekeken. De prijs van de GWP’s is met een derde verlaagd en ouders kunnen aan de hand van een spaarplan de uitstappen gefaseerd betalen. Bovendien zamelt de school zelf geld in door acties te organiseren en proberen ze oog te hebben voor kortingen. De school probeert ook het aantal GWP’s te beperken en alle uitstappen duidelijk te linken aan leerdoelen. Bovendien hebben ze voor uitstappen een maximumbedrag ingesteld van 40 euro per jaar. 

Ook voor het schoolmateriaal staan er plannen op de agenda. Zo willen ze in de toekomst meer tweedehandsmateriaal aanbieden. Sommige leerlingen kunnen ook terecht bij het boeken- en steunfonds.  

Een andere kost zijn bijvoorbeeld grafische rekenmachines. Dit is duur materiaal, maar veel leerlingen hebben dit wel nodig. De school biedt vandaag een oplossing door de online licenties die leerkrachten krijgen aan te bieden aan leerlingen zonder rekenmachine. In de toekomst willen ze gemeenschappelijke aankopen doen voor de rekenmachines om zo de kosten te drukken. Voor haarzorg verhuren ze bijvoorbeeld ook een toiletzak met klein materiaal zodat ouders dit niet moeten kopen. Verborgen kosten die niet in de gedetailleerde raming zitten, willen ze vermijden.

Hybride leren met oog voor gelijke kansen in GO! atheneum Antwerpen 

Het GO! atheneum van Antwerpen zet in op een hybride leeromgeving met oog voor gelijke onderwijskansen. Karin Heremans (directeur) en adjunct-directeurs Hasna Hajji en Patrik Verschueren vertellen hoe ze dit hebben aangepakt.  

Al voor de digisprong was het schoolteam gestart met een beleid rond digitalisering. Corona heeft het proces versneld. Alle lessen werden plots digitaal en het werd belangrijk om de context van de leerlingen in kaart te brengen. De klastitularis polste of ze internet, een laptop en een goede studieplek hadden. Daarnaast waren ook andere leerkrachten alert om goed in de gaten te houden of hun leerlingen de digitale lessen volgden.  

Zo kwam het team tot de vaststelling dat er één factor was waar ze geen vat op hadden, namelijk de thuiscontext. Tijdens brainstromsessies dacht het schoolteam na over wat ze konden doen om alle leerlingen meer kansen te geven en de digitale kloof te dichten.  

Iedereen een chromebook 

Het atheneum zorgde ervoor dat alle leerlingen en leerkrachten een chromebook hebben. De eerste stap was een laptop voor elke leerkracht, nadien kwamen de leerlingen aan de beurt. Elke leerling krijgt nu in het begin van het schooljaar een chromebook.  

Die chromebooks huren de leerlingen voor 40 euro per jaar of ze kunnen er ook een kopen. De kosten worden pas later gefactureerd. Zo kan elk kind goed aan het schooljaar beginnen en zijn ze meteen mee met alle lessen.   

Als achteraf blijkt dat de ouders de kosten niet kunnen betalen, worden ze uitgenodigd voor een gesprek waarop gekeken wordt welke oplossing het beste past bij hun situatie. Er kan bijvoorbeeld een afbetalingsplan worden afgesproken. Het atheneum werkt hiervoor ook samen met een externe dienst, die op een heel menselijke manier het gesprek aangaat. In sommige gevallen springt de school zelf bij.  

Werken aan digitale skills 

"Een laptop is één ding, minstens even belangrijk is dat alle leerkrachten en leerlingen genoeg digitale skills hebben om de lessen te kunnen geven of volgen. Daarom worden er telkens bij de start van het schooljaar sessies georganiseerd om de digitale vaardigheden bij leerlingen en leerkrachten aan te scherpen. We werken daarbij met drie niveaus: beginners, gevorderden en professionals.“, stelt Karin Heremans trots. 

Ook voor leerlingen die thuis geen rustige plek hebben om lessen te volgen, biedt de school een oplossing. Leerlingen die dat willen kunnen altijd op school hun online lessen volgen of hun huiswerk maken. Er is een studiebegeleider aanwezig die de leerlingen kan helpen. 

Op huisbezoek 

Tijdens de pandemie werden veel leerlingen onbereikbaar. Om dit probleem op te lossen, organiseerde de school huisbezoeken. Die aanpak bleek succesvol: bijna alle leerlingen waren nadien weer bereikbaar. De school wil daarom die aanpak verderzetten in de toekomst. Zo wordt het contact en de vertrouwensband met ouders versterkt en krijgt de school een beter zicht op de thuissituatie van de leerlingen. Om dit te kunnen bolwerken maken ze deel uit van het pilootproject ‘Elk kind telt’ waar buddy’s huisbezoeken doen en in nauw contact staan met de school. 

#teamwerk 

De sterke samenwerking binnen het team heeft ervoor gezorgd dat dit project zo snel op poten staat. De school betrekt ook de ouders in dit verhaal met de hulp van buddy’s en wil de ouderwerking verder uitbouwen. Zo helpt de school al om Smartschool op de gsm van ouders te zetten. Een kleine maar belangrijke actie om de communicatie met ouders te verbeteren. 

GO! atheneum Denderleeuw biedt warme studieplek aan 

Leerlingenbegeleider Wendy De Geyndt en leerkracht Agnes Van Vaerenbergh zijn verantwoordelijk voor de examenstudie van het GO! atheneum Denderleeuw, waarrond de school een pilootproject heeft lopen. Om meer in te zetten op gelijke onderwijskansen is de school dit schooljaar gestart met een aanbod waarbij leerlingen zich op school kunnen voorbereiden op de examens.  

De klastitularis en leerlingenbegeleiding werden ingeschakeld om leerlingen, van wie ze weten dat ze extra ondersteuning kunnen gebruiken of thuis geen rustige plek hebben om te studeren, aan te moedigen om deel te nemen aan het project.  

“De leerlingen kunnen van maandag tot vrijdag van 10 tot 16 uur terecht op onze school. Daar krijgen ze een warme en rustige plek aangeboden om te studeren, en ze kunnen er bij leerkrachten terecht met hun vragen over de leerstof. Tijdens de middag krijgen de leerlingen ook een broodje. Zo hoeft niemand met een lege maag te studeren.’’, vertelt Agnes enthousiast.

Pilootproject 

Dit jaar is het nog een kleinschalig pilootproject met ongeveer 15 leerlingen, maar de bedoeling is om het in de toekomst verder te zetten en uit te breiden naar andere leerjaren. Alhoewel het pilootproject net gestart is, voelt het nu al aan als een succes. De leerlingen die deelnemen zorgen voor mond-tot-mondreclame en zijn bijzonder dankbaar. Bovendien vragen ook andere leerlingen of ze kunnen aansluiten. 
 
Het initiatief van de school is zeer belangrijk. Wendy en Agnes merken dat er steeds meer kinderen zijn die thuis geen verwarming hebben of die niet elke middag iets (gezonds) kunnen eten. Ze proberen eerst een vertrouwensband op te bouwen met de leerlingen en de ouders. Want schaamte speelt hierbij ook een rol.  

Brede basiszorg voor elk kind 

Naast dit aanbod probeert deze warme school ook op andere manieren voor gelijke kansen te zorgen met een brede basiszorg voor elk kind. Zo houden ze de prijs voor de GWP’s zo laag mogelijk en als de prijs toch hoger uitvalt, organiseren ze geldinzamelacties.   

Daarnaast krijgen alle leerlingen bij de start van het schooljaar al hun boeken. Zo kan iedereen op een gelijkwaardige manier beginnen. Leerlingen die de schoolboeken niet kunnen betalen, kunnen ofwel een beroep doen op een afbetalingsplan ofwel komt de school tussen in de kosten. De school probeert bovendien zoveel mogelijk zelfgemaakte cursussen te gebruiken, omdat die goedkoper zijn dan een handboek. Bij de start van de examens kregen alle leerlingen ook een basispakket met onder andere een cursusblok om de examens goed te kunnen afleggen. 

Gratis laptop 

Tot slot zorgt het GO! atheneum Denderleeuw er ook voor dat elke leerling over een laptop beschikt. Gratis. Aan het einde van hun schoolcarrière leveren de leerlingen de laptop weer in. Het laptopproject loopt vandaag nog niet voor alle leerlingen, maar wordt wel elk jaar uitgebreid. Voor de leerlingen die nu nog geen laptop hebben, biedt de school ook een oplossing aan. Zo krijgen die leerlingen een schoollaptop wanneer ze in de studie zitten of wanneer ze die nodig hebben ter ondersteuning, bijvoorbeeld bij dyslexie. 

Zeven tips om kansarmoede op school aan te pakken 

We destilleerden zeven tips uit deze drie projecten, waarmee deze scholen inzetten op gelijke onderwijskansen. Als je geïnspireerd bent geraakt om kansarmoede in je eigen school aan te pakken kan je met deze tips aan de slag:  

• Maak een stappenplan en breng eerst de noden van de leerlingen en de ouders op jouw school in kaart  
• Kijk wat past en lukt binnen het kader van je eigen school 
• Zorg voor een brede basiszorg voor alle leerlingen 
• Communiceer duidelijk en transparant over schoolkosten 
• Bekijk hoe je schoolkosten kan verlagen of vermijden 
• Wees laagdrempelig en aanspreekbaar (zo durven ouders naar de school stappen) en werk aan ouderparticipatie 
• Werk samen in een team aan gelijke kansen in je school en betrek ook externe partners 

.