vrijdag 24 april 2020
vaneenafstand2_rh.jpg

GO! CVO’s in de kijker

De Centra voor Volwassenenonderwijs hadden exact één weekend na vrijdag 13 maart om de overstap naar afstandsonderwijs te maken. Anders dan bij leerplichtonderwijs werd van het volwassenenonderwijs onmiddellijk verwacht om maximaal in te zetten op (online) leerplanrealisatie. Dat dat in deze complexe tijd ook nog aardig lukte verdient best wel een pluim.

Als het gaat over onderwijs en corona is de eerste aandacht voor het leerplichtonderwijs. Beetje logisch natuurlijk. Kinderen die noodgedwongen thuis zitten bij ouders die noodgedwongen thuis moeten werken. Te weinig plaats, te weinig concentratiemogelijkheden, te weinig computers, lessen (herhaling of aanloopleren) voor verschillende kinderen in huis op dezelfde uren via die ene computer. Geen sinecure. Minder aandacht gaat naar het onderwijs voor volwassenen, maar al deze obstakels doen zich daar grotendeels evenzeer voor. Voor veel cursisten is volwassenenonderwijs even belangrijk en aanwezig in hun leven als leerplichtonderwijs dat is voor leerlingen en scholieren.

Jonge schoolverlaters zonder diploma en anderstalige nieuwkomers vormen een groeiend aandeel van de cursisten. Het bereiken van deze kwetsbare doelgroepen, doorgaans zonder internet en laptop, vormde een pittige uitdaging voor de lesgevers. Ook bij de technische opleidingen, waar de meest essentiële lesdoelstellingen in praktijkcontext plaatsvinden, liepen de centra ondanks veel creativiteit toch snel tegen de grenzen van online leren aan.

Hoe dan ook, de centra bleven niet bij de pakken zitten. Via WhatsApp, Zoom, Loom, mail, Smartschool Live en Google Classroom zetten ze de lessen verder. De leerkrachten kozen (na eigen onderzoek en online tips van de coördinatoren en de pedagogische begeleidingsdienst) wat voor hen en voor hun doelgroep het beste werkt. Een greep uit de talrijke voorbeelden en praktijken.

Opportuniteiten en valkuilen

Bart Vermeer, coördinator NT2/AAV in CVO Lino en CVO Cursa

“Ik zie veel good practices en denk dat we in de toekomst daarin best één lijn trekken en keuzes gaan maken in methodieken, zodat alle leerkrachten de beste online tools leren gebruiken. Wat is het beste als videotool, als schoolplatform of als overlegplatform? Loom? Google Classroom? Smartschool? Zoom? WhatsApp? We maken nu snel een keuze op basis van wat we ervaren, maar zullen daarna verder nog moeten stroomlijnen per doelgroep. In elk geval, keep it simple, blijft ook hier toch wel een gouden regel. We geven sowieso mee om het bij steeds dezelfde tools te houden, die waarmee de doelgroep het beste kan werken om zo verwarring onder de cursisten te vermijden."

quote icoon

Persoonlijk contact wordt echt wel op prijs gesteld, net zoals persoonlijk gemaakte en ingesproken instructievideo's.

"De cursisten worden door de leerkrachten zelf geïnformeerd. Wanneer ze hen niet kunnen bereiken, veelal binnen opvangcentra, tracht de regiodirecteur of de coördinator de organisaties zelf te contacteren. Persoonlijk contact wordt echt wel op prijs gesteld, net zoals persoonlijk gemaakte en ingesproken instructievideo's. Ook bij moeilijk te bereiken mensen wordt een extra inspanning gedaan en gaan de leerkrachten oefenbundels aan huis afleveren, met de voorzorgsmaatregelen in acht genomen. Bij één van de asielcentra hebben we zelfs een eigen laptop voorzien en USB waarop info kan uitgewisseld worden, hiervoor heeft het opvangcentrum een aparte wooncontainer voorzien van wifi. Daar waar mogelijk zorgden we voor gratis wifi, dankzij een actie met inlogcodes van Telenet. Dat werkt vooral voor de kwetsbare groepen zoals bij de beroepstrajecten en ons tweedekansonderwijs.

We doen nu veel expertise op. Er is ook een valkuil: zeker voor beginners binnen de richting NT2: RG1 (richtgraad 1, het beginnersniveau) is het erg moeilijk, vooral voor mensen die geen vaste verblijfplaats hebben of weinig middelen (bijvoorbeeld in het opvangcentrum waar ze verblijven). Dus contactonderwijs is voor hen nog steeds erg belangrijk, anders vallen ze uit de boot.

Wat evalueren betreft: dat is dit nog zoek- en denkwerk. We trachten dat zo goed mogelijk online te doen via Google Classroom (Forms) en op afgesproken tijdstippen.  Zeker wanneer er voordien al contactmomenten waren valt dit nog goed in te schatten.”

quote icoon

Ook bij moeilijk te bereiken mensen wordt een extra inspanning gedaan en gaan de leerkrachten oefenbundels aan huis afleveren.

Schuiven met theorie en praktijk

Bart Tsiobbel, directeur van GO! CVO ‘hét CVO De Vlaamse Ardennen’

“We hebben de voorbije weken alle mogelijke inzet en creativiteit benut om onze collega’s en cursisten zo goed mogelijk te blijven bereiken, instrueren, begeleiden. Vlak voor de paasvakantie hielden we een virtuele personeelsvergadering, waarvan een collega een “opkikker-filmpje” maakte."

mozaïek_leerkrachten_rh.JPG

"En video’s komen in deze tijden sowieso goed van pas. Vooral ik praktijkvakken. Zo blijft het gelukkig mogelijk ook een niet evidente les bakken te organiseren. Verder hebben heel wat collega’s effectief streaming/online lessen gegeven via google Meet en Zoom, met daaraan opdrachten gekoppeld.

Binnen TKO en Zorg, onze halftijdse en voltijdse opleidingen werken we al heel lang via gecombineerd onderwijs. Daar hebben we het aandeel afstandsonderwijs tijdelijk verhoogd. In de zorgopleidingen hebben we geanticipeerd op wat komen zou. Van 20 april tot en met 3 mei hebben we alle zgn. theoretische modules naar voren geschoven en alle stagemodules uit de planning gefilterd. Op deze manier maximaliseren we de theoretische modules, om dan bv. na 3 mei of later weer te kunnen focussen op de praktijkmodules en de stagemodules."

quote icoon

Veel goede wil, dus, maar niets gaat boven het fysieke lesgeven.

Onze collega’s en cursisten mode hebben zich dan weer gestort op het maken van mondmaskers en hebben intussen al de hele regio bediend. Onze cursisten uit de strafinstelling Oudenaarde zijn ook mondmaskers gaan produceren. Dit is ook in het (nationale) nieuws geweest. Op onze facebookpagina vind je ook een verwijzing naar het resultaat van een online les 'decoratief in de woning'. Veel goede wil dus, maar niets gaat boven het fysieke lesgeven."

Kader voor werkbaar werk

Elke Pepermans, directielid GO! CVO Antwerpen, Regionaal aanspreekpunt Rivierenland

“Bij ons zetten de diensten IT en communicatie samen een interne website op: Ons CVO en corona. Daarop plaatsten we alle nuttige info voor personeelsleden met zaken als: ondersteuning voor afstandsleren: hoe werken met moodle en google classroom (filmpjes en stappenplannen) en andere didactische tools van GO! CVO Antwerpen; inspirerende externe links; een FAQ-rubriek: specifiek voor ons CVO, maar ook algemeen (overheid, GO! e.d.); alle nieuwsbrieven en last but not least een knop om zelf vragen te stellen waarvan de antwoorden niet terug te vinden zijn op de website.

Ik wil er graag ook bij vermelden dat alhoewel het voor onze leraren binnen de verschillende profielen geen sinecure is, zij toch razendsnel zijn omgeschakeld naar afstandslessen, met gestructureerde ondersteuning van het media-atelier en dit dankzij de inspanningen die GO! CVO Antwerpen al jarenlang levert rond het ontwikkelen van afstandsonderwijs. Hierbij komt nog dat de dienst professionalisering, media-atelier en collega-directielid Nathalie Schacht momenteel werken aan een systematisch kader om de kwaliteit van het afstandsonderwijs nog te versterken."

quote icoon

alhoewel het voor onze leraren binnen de verschillende profielen geen sinecure is, hebben zij toch razendsnel omgeschakeld naar afstandslessen

Naamloos.png

"De dienst professionalisering maakte een ‘kader voor werkbaar werk’ met tips voor de individuele leraar en de vakgroepen om de juiste balans te vinden tussen ‘thuis’ en ‘werk’ bij thuiswerken. Ook de inspanningen van de trajectbegeleiders, een grote troef binnen het volwassenenonderwijs, zijn niet te onderschatten. Ze zijn heel de tijd paraat om de cursisten bij te staan.

Ten slotte denk ik dat net nu ons organisatiemodel met de korte communicatielijnen zijn vruchten afwerpt; we merken dat mensen zich meer dan ooit inspannen en dat we tijdens ons eerste fusiejaar elkaar steeds beter vinden… zij het dan op afstand momenteel…”

Aanhuislevering

Onderwijs aanbieden op afstand kan in principe natuurlijk altijd op papier ook, maar vandaag denkt iedereen daarbij toch vooral aan online onderwijs. Daarvoor moeten wel enkele belangrijke voorwaarden vervuld zijn.

Marianne Verwimp, adjunct directeur Kwaliteitsontwikkeling en Communicatie

“CVO Crescendo kreeg van de telecomoperator 100 gratis toegangscodes. Een initiatief specifiek voor deze coronatijd. Cursisten zonder internetabonnement kunnen hiermee gratis surfen op smartphone of op pc, in contact blijven en internetbronnen raadplegen o.m. voor oefenkansen. Zo hebben leerkrachten meer cursisten kunnen bereiken met hun berichten, aanbod of opdrachten. Dit zorgde voor extra leereffecten bij nog meer cursisten. Vooral cursisten Nederlands voor anderstaligen (NT2) en jongeren in het tweedekansonderwijs (diploma secundair) maakten hiervan dankbaar gebruik.

Het team ‘Leerrecht en gelijke onderwijskansen’ van de Stad Mechelen liet weten dat ze samen met Deelbaar Mechelen en Telenet leenlaptops ter beschikking konden stellen aan maatschappelijk kwetsbare gezinnen. Jammer genoeg kwamen onze cursisten helemaal achteraan op de wachtlijst te staan: leerlingen uit het basisonderwijs en het reguliere secundaire onderwijs kregen voorrang. Toen onze cursisten evenmin laptops konden lenen via de Vlaamse overheid, trokken we opnieuw aan de alarmbel.

In de eerste week van de paasvakantie waren de eerste zeven cursisten aan de beurt. De laptops werden op het CVO geleverd. Maar twee cursisten raakten er onmogelijk op tijd met het openbaar vervoer. Met het verlengde paasweekend voor de deur en de grote achterstand in taken van deze cursisten is de opleidingscoördinator de laptops zelf aan huis gaan afgeven. Met respect voor de coronaregels en ontsmette handen is het laptop-pakket voor de deur van elke cursist gezet."

homedelivery_rh.png
quote icoon

Toen onze cursisten evenmin laptops konden lenen via de Vlaamse overheid, trokken we opnieuw aan de alarmbel bij de Stad Mechelen.

"NT2-cursisten waarvan de leerkracht spontaan geen respons kreeg, zijn gecontacteerd, en niet alleen om hen te betrekken bij de les. Een telefoontje, e-mailtje of berichtje kan enorm veel deugd doen en maakt misschien dat ze zich minder alleen voelen, ook al zijn ze niet in de mogelijkheid om mee oefeningen te maken. Op die manier lukte het om meer cursisten bij het online gebeuren te betrekken. Ook de vrijwilligers van ‘Welcome In Mechelen’ waarmee het NT2-team samenwerkt deden een duit in het zakje. Die zoeken een ‘match’ tussen de anderstalige nieuwkomer - die versterking zoekt voor zijn lessen of Nederlands wil oefenen via sociale media - en een mentor van de bestaande blog www.talententelers.be. Een interessant experiment voor wie op een laagdrempelige manier kennis wil maken met deze vorm van mentoring. En extra oefenkansen op maat."

crescendo_naait_mondmaskers_rh.png

De lesgevers en cursisten van de Mode-opleidingen ten slotte maken voortaan ook beschermende schorten voor de zorgverleners in de Mechelse regio. Ze hebben zich vrijwillig tijdens de paasvakantie ingezet van ’s ochtends tot ’s avonds. Een race tegen de klok. Een heel netwerk van nog andere organisaties en bedrijven uit de regio sloeg de handen in elkaar om dit initiatief ‘Schenk een schort’ mogelijk te maken. Samen tegen corona.”

Ondersteuning vanuit de GO! centrale diensten

Ook de Onderwijskundige diensten van het GO! (PBD en OOP) spelen in op de nieuwe ondersteuningsnoden en zetten ondertussen maximaal in op:

  • Het doorlopend capteren en beantwoorden van vragen van centra op onderwijsorganisatorisch en personeelsvlak (team NLO & team PER). Zo ontwikkelde de afdeling een FAQ die heel regelmatig wordt geüpdatet.
  • Het GO! vertegenwoordigen in de (intensieve) gesprekken met de overheid en de andere onderwijsverstrekkers en de informatie die hieruit voortkomt, asap laten doorstromen naar de centra. Terzelfdertijd worden de door de centra geuite bekommernissen op dit niveau aangekaart.
  • De vinger aan de pols blijven houden bij onze directies over de actuele situatie en verdere ondersteuningsnoden, ook via online bijeenkomsten.
  • Het actief helpen verspreiden van goede praktijkvoorbeelden, ondersteunende documenten, beschikbare instrumenten en materialen voor afstandsleren, o.a. door het opstellen en beheren van online fora voor leerkrachten, het organiseren van online bijeenkomsten met onze bestaande lerende netwerken, …
  • Het afstemmen met onze collega’s van de andere onderwijsverstrekkers.

En terwijl de curve langzaam lijkt af te vlakken, durven we ook al samen nadenken over een visie “wat na Corona?”. We werken mee aan de ontwikkeling van richtlijnen voor het hervatten van de lessen, rekening houdend met de specificiteit van het volwassenenonderwijs (gedeelde infrastructuur, het intergenerationele karakter,…). Onze CVO’s werken immers maar al te graag samen met so en bao om de toekomst samen vast te pakken en de expertise die al bestaat in afstandsleren, maar ook in het professionaliseren van leerkrachten (leren aan volwassenen is nu eenmaal onze core-business), te delen. #samensterk

Nuttige links voor het volwassenenonderwijs: