Vorige week deed afgevaardigd bestuurder Koen Pelleriaux in het kader van het huidige lerarentekort een ongelukkige uitspraak over het ambitieniveau in het onderwijs. Dat heeft nogal wat mensen sterk geraakt. Het was absoluut niet zijn bedoeling om onze leerkrachten met de vinger te wijzen of te schofferen. Integendeel. Daarom een rechtzetting van Koen.
De uitspraak over het aantrekken van ambitieuze leerkrachten uit de privésector om het ambitieniveau van de leerlingen op te krikken was fout. Ik wil me daar ook voor verontschuldigen. Ze was fout omdat de overgrote meerderheid van onze leerkrachten natuurlijk wél ambitieus is. Zij willen het maximum halen uit onze leerlingen en ze doen dat geweldig.
Maar er zijn natuurlijk wél problemen in ons onderwijs. Vooreerst zijn onze leerkrachten met te weinig. We moeten mensen uit andere sectoren kunnen aantrekken om het lerarentekort aan te vullen. Dat gaat over verloning, anciënniteit vergoeden en aantrekkelijke startbanen. We moeten de moeilijke combinatie tussen beginnen lesgeven en het halen van een lerarenopleiding oplossen.
Het zou ook goed zijn dat ons lerarenkorps diverser is. Bachelors én masters in het basisonderwijs in de eerste jaren van het secundair zouden elkaar verrijken. We hebben die masters ook nodig omdat de leerkrachten met een bachelordiploma helaas met te weinig zijn. Leerkrachten met ervaring in andere sectoren dan onderwijs brengen ook nieuwe ervaringen, manieren van werken en zienswijzen in ons onderwijs. Dat is een verrijking. Ook naar gender en achtergrond zou een diverser korps een verrijking zijn. Het leerkrachtenkorps zou best een afspiegeling van de gehele volwassen bevolking zijn. Het bedrijfsleven, overheden en het brede maatschappelijk leven hebben niets dan winst te halen bij leerlingen die de school verlaten met een rugzak vol goesting. Daarom is het onderwijs een zaak van iedereen en moeten we complexloos mensen met verschillende profielen met een degelijke verloning bij elkaar brengen.
Een deel van het werk in het onderwijs is van terugkerende aard. Het spreekt vanzelf dat een leerkracht haar of zijn lesmateriaal zelf mag ontwikkelen. Maar er wordt heel veel tijd gespaard als dat samen met vakcollega's gedaan wordt en als materiaal gedeeld wordt. Tijd die nodig is omdat we, helaas, nog een hele tijd leerkrachten tekort zullen hebben. Samen materiaal ontwikkelen levert overigens vaak ook beter materiaal op. Nobody is as smart as everybody: één mens is nooit slimmer dan velen samen, daarom moeten we op zoek naar kruisbestuiving.
Ondanks alle pogingen om het leerkrachtentekort aan te vullen, moeten we ook beseffen dat alle sectoren schreeuwen om personeel. Nooit waren zoveel mensen aan het werk in ons land als vandaag. Daarom moeten we het onderwijs ook anders organiseren. Natuurlijk moeten we - als het kan - taken die leerkrachten vandaag doen, uitbesteden aan andere beroepsgroepen, precies omdat we leerkrachten te weinig hebben. Dat lijkt evident voor toezicht tijdens pauzes en over de middag en uiteraard ook voor administratief werk dat weinig of niets met de kerntaken te maken heeft. Maar we moeten ook durven denken aan andere taken. Het experiment in een aantal van onze scholen waar toetsen verbeterd worden door leerkrachten in opleiding laat zien dat 15% tijd van leerkrachten kan gewonnen worden. Die leerkrachten in opleiding verbeteren, quoteren, maar geven ook feedback aan de leerkracht over wat de leerlingen kunnen en wat ze nog niet kennen. Dat zijn interessante experimenten die - in tijden van leraarstekort toch niet zomaar ter zijde kunnen geschoven worden.
Ook het concrete werk in de school kan flexibeler. Niet om te besparen op het aantal leerkrachten - we willen er juist méér - maar om het onderwijs beter te maken. Het is niet altijd doenbaar om op een goede manier leerstof in te oefenen in groepen van 20 leerlingen. Sommige leeractiviteiten, ook coachen, moet in kleinere groepen. Leerkrachten klagen er terecht over hoe moeilijk het is om te differentiëren. Maar het is niet mogelijk om al die klassen gewoon te splitsen in kleinere groepen. Dat zou ons onderwijs onbetaalbaar maken en zou ons lerarentekort exponentieel doen stijgen. Coteaching werkt, maar niet door voor elke bestaande klas van 20 leerlingen twee leerkrachten te zetten. Daarom moeten we de groepsgrootte aanpassen aan de leeractiviteit. Soms kan een grotere groep dan 20, soms moet de groep gesplitst worden in veel kleinere groepen. We proberen dit in verschillende van onze scholen en het werkt écht! Van ambitie gesproken.
Koen Pelleriaux
______________________
Begin juli verscheen op Over.werk (Steunpunt Werk) een bijdrage van de afgevaardigd bestuurder waarin hij uit de doeken doet hoe we ons onderwijs anders kunnen organiseren als antwoord op het tekort aan leerkrachten.
.