Twintig jaar CLB, twintig jaar eerste partner bij zorgen

Deze maand bestaat het CLB van het GO! twintig jaar. Dat verdient bloemen, maar ook een forse schijnwerper op twee decennia leerlingen begeleiden. Werk dat op vier pijlers steunt, legt beleidscoördinator Lotte Meulewaeter uit: ‘Onze kernopdracht bestrijkt de domeinen leren en studeren, onderwijsloopbaan, preventieve gezondheidszorg en psychosociaal functioneren. Dat betekent dat we elke dag een multidisciplinair team van maatschappelijk werkers, artsen, verpleegkundigen, psychologen en pedagogen inzetten om samen de vragen en noden van leerlingen, ouders of scholen te beantwoorden. Dat zijn een kleine duizend mensen die voltijds of deeltijds voor de 19 CLB’S van het GO! in Vlaanderen werken. Dat lijkt veel, maar het is zelfs te weinig om de groeiende vraag om hulp en advies en de steeds ernstiger wordende problemen het hoofd te bieden. Want ons CLB is er voor elke leerling van het GO!, van het instapklasje in de kleuterschool tot het 7e aanvullende jaar van het secundair onderwijs.’

Kijken naar het totaalplaatje

Het CLB is ontstaan uit een fusie van het toenmalige psycho-medisch-sociaal centrum (PMS) en het centrum voor medisch schooltoezicht (MST). Sindsdien is er een lange weg afgelegd. ‘Een grote evolutie is het verschuiven van de focus op de leerling alleen naar een breder beeld, waarin we de klas, de school en de thuissituatie meenemen’, vertelt directeur Inge Van Trimpont. ‘Die context bepaalt mee de manier waarop kinderen zich ontwikkelen en zich uiten. Had een kind het vroeger moeilijk op school dan was alles gericht op het remediëren van dat kind. Nu kijken we naar het totaalplaatje om te achterhalen welk onderdeel van de context ervoor zorgt dat een kind zo reageert of functioneert. Daarom is onze gebundelde expertise zo belangrijk, want een vraag over leren en studeren is vaak ook verbonden met psychosociaal functioneren en gezondheid. Die lange evolutie vroeg in de eerste plaats een andere denkwijze en kijk op diagnostiek. Zo zijn we beland bij handelingsgericht werken, waarin het partnerschap tussen de leerling, de ouders, de school en het CLB centraal staan. Problemen uit de weg ruimen vraagt dat al die partners samen aan de slag gaan. Dat is een essentiële stap geweest waaraan we nog altijd voortbouwen.’

Lotte Meulewaeter

Inchecken op de stoep

Extra aandacht heeft het CLB voor kwetsbare leerlingen. ‘De ouders van die kinderen bereiken vraagt wel wat werk’, zegt Inge. ‘Daarom houden we sinds kort een eerste consult in de kleuterklas waarbij we ook de ouders uitnodigen. Dat is een onverdacht moment waarop we peilen naar zorgen, risico’s in de omgeving en opvoedingsvragen, maar ook waarop de ouders het CLB leren kennen als een veilige omgeving waar ze altijd terecht kunnen. Die preventieve methode werpt vruchten af. Tijdens de coronacrisis hebben we onze bijzondere aandacht voor de meest kwetsbare groepen, zoals leerlingen buitengewoon onderwijs en leerlingen met een recente migratieachtergrond, nog verscherpt tot aanklampend werken.’ Lotte vult aan: ‘Kregen we signalen over zorgen rond een leerling, dan probeerden wij het contact te behouden via mail, telefoon of een stoepbezoek. En sinds september zorgen de CLB’s voor de contactopvolging in de GO! scholen. Die aanpak op maat sluit naadloos aan bij het pedagogisch project van het GO!. We vertrekken altijd vanuit de leerling. Wil die ons iets vertellen wat de ouders niet mogen horen, dan kan dat. Ook kijken we bij elk kind naar mogelijke partners om mee samen te werken of om te bemiddelen, bijvoorbeeld als er een andere culturele achtergrond is. En tijdens de coronacrisis hebben we onze CLBch@t uitgebreid, waar leerlingen en ouders anoniem terechtkunnen met vragen over school, welzijn en gezondheid.’

Inge Van Trimpont

Meer middelen alsjeblieft

Terugblikken nodigt meteen uit tot vooruitkijken. Waar wil het CLB over nog eens twintig jaar staan? ‘We willen nog meer samen kansen creëren, met de ouders en de scholen, en steeds vertrekkend vanuit de waarden van het GO!’, zegt Inge. ‘Die emancipatorische benadering waarmee we mensen in hun kracht willen zetten, is het grootste verschil met de CLB’s van andere onderwijsnetten, die overigens ook heel geëngageerd zijn. Ik hoop in de toekomst vooral de samenwerking met de scholen nog te versterken. Wij willen de meest nabije partner zijn, waar scholen als eerste aankloppen als ze zich zorgen maken om een leerling. We merken nog geregeld dat scholen eerst naar andere hulpverlening doorverwijzen voor ze bij ons komen. Dat heeft te maken met een structureel probleem. Bij de fusie twintig jaar geleden is een foto gemaakt van de mensen en de middelen die er toen waren. Dat beeld is nauwelijks veranderd, terwijl er wel veel meer leerlingen zijn. Daardoor duurt het soms lang voor wij met een vraag van de scholen aan de slag kunnen. Dat zouden we heel graag anders zien.’