Het GO! beoogt een brede ontwikkeling in de eerste graad om gaandeweg meer te verfijnen en te verdiepen in de derde graad. Dit is voor ons een cruciaal aspect in de hervorming van het secundair onderwijs.
Het GO! streeft naar een sociale mix op school, waarbij zowel kansrijke als kansarme leerlingen meer leerkansen krijgen en bijgevolg ook betere toekomstperspectieven. Op die manier werken onze scholen aan gelijke onderwijskansen voor alle leerlingen. Het realiseren van een sociale mix op school helpt bovendien een open wereldbeeld en een tolerante samenleving bevorderen.
Het herformuleren van eindtermen in competenties is voor het GO! een verantwoord perspectief voor leerlingen die zich op een adequate manier moeten kunnen voorbereiden op de toekomstige ontwikkelingen in het voortgezet onderwijs, op de arbeidsmarkt en in de maatschappij. We voelen ons in deze visie ondersteund door het masterplan.
Structuur
De focus ligt binnen de uitrol van deze modernisering op een volwaardige vorming voor alle leerlingen. Naast meer specifieke vakken, heeft elke leerling recht op een degelijke basisvorming, die voorbereidt op kritisch-creatief functioneren in de samenleving en de uitbouw van een persoonlijk leven. Daarnaast bereidt het secundair onderwijs voor op vervolgopleidingen of op een vlotte intrede in het beroepsleven. De studierichtingen in het secundair onderwijs zijn inhoudelijk dus niet alleen kennisgericht maar ontwikkelen ook vaardigheden en attitudes bij de leerlingen.
Sinds het schooljaar 2019-2020 organiseren alle secundaire scholen in Vlaanderen stapsgewijs hun studieaanbod volgens één model, namelijk de matrix. Deze gaat uit van een gerichte studiekeuze met een duidelijk doel: doorstromen naar het hoger onderwijs, de arbeidsmarkt of beide. Concreet omvat de matrix 8 studiedomeinen (Taal en Cultuur, STEM, Kunst en Creatie, Land- en Tuinbouw, Economie en Organisatie, Maatschappij en Welzijn, Sport en Voeding en Horeca)[*], 4 onderwijsvormen (aso, tso, bso en kso)[**] en 3 finaliteiten.
* Er zijn ook domeinoverschrijdende opleidingen. Een overzicht kan je hier (pagina 3) terugvinden.
** aso: algemeen secundair onderwijs; bso: beroepssecundair onderwijs, tso: technisch secundair onderwijs, kso: kunstsecundair onderwijs
Waarop de leerlingen worden voorbereid, geven de finaliteiten voortaan duidelijk aan.
De doorstroomfinaliteit bestaat uit abstract-theoretische studierichtingen. Deze willen leerlingen succesvol laten doorstromen naar academische en professionele bacheloropleidingen. Ze bereiden de lerende voor op de vereisten van vervolgopleidingen binnen én buiten het onderwijs en op levenslang leren.
Studierichtingen met arbeidsmarktfinaliteit hebben als doel leerlingen succesvol te laten doorstromen naar hbo5-opleidingen en mikken op een vlotte intrede in het beroepsleven.
Studierichtingen met dubbele finaliteit hebben het potentieel om leerlingen succesvol te laten doorstromen naar gerichte professionele bacheloropleidingen en hbo5-opleidingen of een intrede op de arbeidsmarkt.
In de 1e graad worden, in het 2e jaar, basisopties aangeboden in zowel de A-stroom als de B-stroom. Deze basisopties zijn niet gebonden aan bovenstaande finaliteiten of domeinen. Het overzicht van alle bestaande basisopties vind je hier.
Nieuwe eindtermen
Parallel aan de invoering van de modernisering in het secundair onderwijs worden de nieuwe eindtermen (geformuleerd in functie van 16 sleutelcompetenties) ingevoerd. De overheid legt immers eindtermen (minimumdoelen) vast, die bepalen wat leerlingen in het Vlaamse onderwijs op school moeten leren.
Het is de bedoeling dat alle leerlingen aan het einde van de rit minstens de sleutelcompetenties bezitten om goed te functioneren in de samenleving en voorbereid zijn op de arbeidsmarkt of verdere studies, dat ze gaan uitblinken in hun mogelijkheden …
Ze zijn dus niet geformuleerd vanuit de vakken zoals we die kennen maar volgens sleutelcompetenties. De meeste scholen zullen evenwel nog steeds vakken organiseren waarin deze sleutelcompetenties ondergebracht werden. Daarnaast zijn de eindtermen vanaf nu te ‘behalen’. Vroeger was het voor de zogenaamde vakoverschrijdende eindtermen voldoende als de school er gewoon rond werkte.
Een school bepaalt zelf wat ze bovenop deze minimumdoelen aan bod wil laten komen in de lessen. Ook de onderwijsmethode kiest de school zelf.
Wil dat zeggen dat leerlingen in verschillende scholen iets anders leren? Zeker niet. Iedereen leert hetzelfde – de eindtermen gelden immers voor iedereen – maar scholen kunnen zich wel op verschillende manieren organiseren.
Nieuwe leerplannen voor de eerste graad sinds 1 september 2019
Een gemoderniseerd secundair onderwijs en het invoeren van de nieuwe eindtermen gaan gepaard met nieuwe leerplannen. De eindtermen moeten duidelijk verwerkt zijn in de leerplannen die de school gebruikt. In het eerste leerjaar van de eerste graad A- en B-stroom worden de leerplannen - gebaseerd op de nieuwe eindtermen - al gebruikt. In het schooljaar 2020-2021 is het tweede leerjaar van de eerste graad met nieuwe leerplannen van start gegaan.
De nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad worden begin februari 2021 door het Vlaams Parlement goedgekeurd. De leerplannen voor de tweede en derde graad die daaraan zijn gekoppeld zijn inmiddels ook ontwikkeld.
Meer informatie over de leerplannen vind je hier.
De GO! navigator
Om de invoering van de nieuwe leerplannen te ondersteunen, heeft de PBD-GO! in samenwerking met Smartschool een digitale ruimte ontwikkeld. Daar kan je alle leerplannen en eindtermen raadplegen alsook de algemene visieteksten. Deze digitale ruimte is toegankelijk voor de scholen en de lerarenopleiding. Per leerplandoel vind je er pedagogisch-didactische wenken, toelichtingen, uitdagende en haalbare doelen, tips voor differentiatie en evaluatie.
