Strategisch Plan GO! 2030

1. GO! 2030 – de blik vooruit…

Een maatschappij in verandering verdient onderwijs dat zorgvuldig omgaat met de evoluties die daar een bepalende rol in spelen. Het doet dat met respect voor de kennis die al eerder haar waarde heeft bewezen en vanuit een duurzame, toekomstgerichte visie. Onderwijskundig, psychologisch, (ortho)pedagogisch en sociologisch onderzoek zijn hierbij richtinggevend. Digitalisering en een groeiende hoeveelheid data helpen om zowel de gekende recepten als nieuwe inzichten op doordachte wijze in te passen in onderwijs dat inzet op zo groot mogelijke leerwinst, leervermogen en leermotivatie bij leerlingen.

Het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap vat in zijn strategisch plan samen hoe het dat onderwijs wil realiseren met de blik op 2030: door de favoriete leergemeenschap te vormen voor/van elke lerende, waarin elke lerende zich herkent en de nodige competenties verwerft om mee te bouwen aan onze samenleving.

In 2020 – voor corona – schreven we drie visieteksten (cf. punt 2, hieronder) die cruciale aspecten van deze poolstervisie theoretisch uitdiepen: 1) het leerproces (‘Gepersonaliseerd samen leren’), 2) de onderwijsprofessional (‘De rol van de GO! onderwijsprofessionals’) en 3) de leeromgeving (‘School als concept’).

De afgelopen jaren hebben duidelijk gemaakt dat deze visieteksten de juiste toon vatten en richtinggevend zijn voor een toekomstbestendige onderwijspraktijk. Deze denkkaders toetsen we voortdurend aan wetenschappelijke literatuur en onderzoek. Daarnaast leren we uit de ervaringen van scholen die ze in hun eigen context toepassen en die we hierin ondersteunen. Zo zorgen we voor verfijning en actualisering. Samen vormen we een grote, professionele leergemeenschap.

Op de themapagina’s van de visieteksten geven we een aantal wenken mee om de aangereikte kaders op de juiste manier te interpreteren. Je vindt voor elke visietekst in elk van de ondertitels hieronder een link naar deze themapagina’s.

2. Onze visieteksten

2.1. Gepersonaliseerd samen leren

Bij de visietekst ‘Gepersonaliseerd samen leren’, geven we volgende richtingaanwijzers mee. Hoewel niet expliciet in de tekst meegegeven, heeft de visie op leren van het GO! als uitgangspunt dat kennis van sterke basisdidactiek en doorgedreven expertise van de leergebied- of vakdidactiek onontbeerlijk zijn. De expertrol van de leraar is hierbij van groot belang. We benadrukken hierbij de sterke band die we als onderwijsverstrekker met de lerarenopleidingen hebben en de nood aan verdere professionalisering gedurende de loopbaan.

De bouwstenen ‘doelgerichte differentiatie’, ‘werken aan zelfregulerende competenties’ en ‘samen leren’, zijn niet nieuw. Het zijn didactische interventies die deel uitmaken van zowel de basis-, leergebied- als vakdidactiek. Ze staan er niet naast of boven. We lichten deze drie eruit omdat diverse metastudies (o.a. Hattie en Education Endowment Foundation) aantonen dat ze tot extra leerwinst leiden als ze juist worden ingezet. Toenemende digitalisering biedt ons hierbij bijkomende kansen. Expertise en expertise-opbouw bij de onderwijsprofessional zijn belangrijk.

Ook zijn we ervan overtuigd dat deze drie interventies een antwoord bieden op de grote diversiteit aan onderwijs- en zorgnoden bij onze lerenden. Door extra in te zetten op doelgerichte differentiatie, het aanleren van zelfregulerende vaardigheden en samen leren willen we die gelijke onderwijskansen voor elke lerende realiseren.

Tot slot is de context belangrijk. De focus op wetenschappelijke onderbouwing is niet los te zien van  de waarde die we hechten aan de onderzoekende houding. Omdat elke school anders is, bekijkt elke school hoe zij het wetenschappelijk onderzoek toepast met haar leerlingenpopulatie, in haar demografische context en met haar lerarenkorps. Elke school maakt een eigen vertaling van ‘gepersonaliseerd samen leren’ waarin de bouwstenen herkenbaar zijn en die in dat opzicht de poolstervisie nastreeft. Tegelijkertijd geeft de school aan hoe ze dit binnen de eigen context wil bereiken.

Lees hier de GO! visietekst Gepersonaliseerd samen leren en bekijk hier de infographic.

Meer informatie en praktijkvoorbeelden vind je op de themapagina van Gepersonaliseerd samen leren.

2.2. De rol van de GO! onderwijsprofessionals

Ook voor de visietekst ‘De rol van de GO! onderwijsprofessionals’ geven we  enkele leestips mee. De drie visieteksten zijn met elkaar verbonden. Het spreekt voor zich dat de rol van de onderwijsprofessional samenhangt met ‘gepersonaliseerd samen leren’ en hoe we ‘het concept school’ bekijken. De visietekst ‘De rol van de GO! Onderwijsprofessionals' is ons antwoord op de stijgende complexiteit en veeleisende werkcontext waarmee elke leraar dagelijks te maken krijgt. Begrippen als roldifferentiatie, gedeeld leiderschap en de nadruk op teamwerking zijn  in deze optiek te lezen. Daarnaast omvat de tekst het belang dat het GO! hecht aan de stapsgewijze groei naar autonomie bij leerlingen. De klemtoon die we leggen op het werken aan zelfregulerende vaardigheden bij leerlingen vraagt een grote professionaliteit (expertise) van onderwijsprofessionals en een duidelijke visie van schoolteams. De rol als regisseur van het leerproces en de coachende rol van de leraar vertrekken van een doordacht design van onderwijs. Daarin wisselen verschillende didactische aanpakken elkaar gericht af.

‘Samen leren samenleven’, het DNA van het GO!, is prominent aanwezig in de visieteksten . De uitdrukking ‘it takes a village to raise a child’ in de tekst verwijst daarnaar. We zijn samen verantwoordelijk voor de leerwinst, het stijgend leervermogen en de leermotivatie van leerlingen. We kijken daarvoor naar de competenties van elke onderwijsprofessional, naar de onderwijsprofessionals als team en naar het ecosysteem rond de school.

Lees hier de GO! visietekst De rol van de GO! onderwijsprofessionals en bekijk hier de infographic.

Meer informatie en praktijkvoorbeelden vind je op de themapagina van De GO! onderwijsprofessional.

2.3. School als concept

De visietekst ‘School als concept’ zoomt in op de leeromgeving waarin dit allemaal moet gebeuren. De favoriete leergemeenschap zijn voor elke lerende legt de lat hoog voor leren in al zijn facetten Deze derde visietekst beantwoordt  de vraag hoe we een onderwijsomgeving waarin ‘gepersonaliseerd samen leren’ plaatsvindt, vorm geven. Hoe organiseren we ons het best om de leerdoelen te bereiken? Die vraag vertrekt vanuit de organisatie van ons curriculum en heeft een impact op de schoolorganisatie en op de infrastructuur.

De kansen die we zien in onder andere de hybride leeromgeving en het plaats- en tijdsonafhankelijk leren en werken, dragen bij aan de focus op de inclusieve school en het samen leren, ze ondergraven ze niet. De veiligheid en structuur die leerlingen nodig hebben en krijgen binnen de contouren van de school als primaire leeromgeving brengen we  in balans met de leerkansen die elk individu ook buiten de fysieke schoolmuren kan krijgen.

Lees hier de GO! visietekst School als concept en bekijk hier de infographic.

Meer informatie en praktijkvoorbeelden vind je op de themapagina van School als concept.

Het GO! legt de lat hoog voor zichzelf. We wensen de lezer veel plezier en nodigen uit om naar de praktijkvoorbeelden van de poolstervisie binnen onze diverse GO! contexten te kijken. Evenzeer voeren we graag elk debat dat kan leiden tot verdere verfijning van onze visies.

3. Van theorie naar implementatie – de vertaling in de praktijk…

De complexiteit is vandaag groot. De poolstervisie en denkkaders vertalen naar de praktijk vraagt om een doordachte schoolvisie, een onderzoekende houding en voldoende monitoring van de verschillende stappen die een individu, team, school/onderwijsinstelling of scholengemeenschap hierin zet.

Om onze scholen te helpen bij deze vertaalslag en het verhaal ook zelf te kunnen uitdragen, hebben we ons toekomstbeeld proberen te concretiseren in een omvattende infographic en een samenvattende tekst. Die maken duidelijk hoe de drie visies op elkaar inhaken en welke bouwstenen dan cruciaal zijn om dit binnen de eigen schoolcontext vorm te geven.

Hoewel context vooropstaat, blijft het delen van en leren uit inspirerende praktijken hierbij heel belangrijk. Er zijn intussen al heel wat GO! scholen en onderwijsinstellingen met onze poolstervisie aan de slag. Ben je nieuwsgierig naar hun ervaringen en de lessen die ze trekken? Neem dan zeker een kijkje op GO! PEN (enkel voor GO! Professionals) of bij onze inspirerende praktijkvoorbeelden.

Aansluitend maakt het GO! een speerpunt van professionalisering: we vormen immers een grote professionele leergemeenschap. De uitdagingen die er zijn en de kansen en oplossingen die onder andere digitalisering en data ons bieden, vergen een grote expertise van onze onderwijsprofessionals. Die expertise vraagt om een brede, wetenschappelijk onderbouwde kijk op professionalisering, en voldoende tijd en middelen om ze mogelijk te maken. De visieteksten leggen elk afzonderlijk de nadruk op de nood aan expertise. Hoe een school die nood invult, zal een onderdeel zijn van het volledige schoolontwikkelingsplan en een invloed hebben op de schoolorganisatie.

Uiteraard ondersteunen we onze GO! onderwijsinstellingen en -professionals hierin, zowel op pedagogisch-didactisch, onderwijsorganisatorisch, materieel als infrastructureel vlak. De centrale administratieve diensten van het GO!, de PBD-GO! en POC, maar ook de scholengroepen nemen hierbij een belangrijke rol op.

Ben je een GO! professional, dan verwijzen we jou graag door naar de GO! navigator en materialenbank, met tal van tools, tips & tricks die je zelf kan gebruiken in je eigen school of onderwijsinstelling. Op de openbare versie van de GO! navigator kan je enkel de onderwijsdoelen vinden.