zondag 13 maart 2016
Cambre Bart new bgs.JPG

Inclusie is meerwaarde voor de samenleving

"Mensen met een verstandelijke beperking willen werken maar vinden geen job, terwijl bedrijven werknemers zoeken. We hebben hen niet alleen demografisch en economisch nodig, ook ethisch en deontologisch als we werk willen maken van een duurzame maatschappij", beweert Bart Cambré, hoogleraar aan de Antwerp Management School. Hij onderwijst er methodologie en organisatiedesign.

quote icoon

Waar de wil is, volgt de wet.

— Bart Cambré

Bart Cambré: "Het zijn werkkrachten die we amper gebruiken. Hun participatie op de arbeidsmarkt bedraagt nog geen 15 procent. Momenteel zijn er bij de VDAB 6.600 mensen met een verstandelijke beperking ingeschreven. Ik heb het over het topsegment, zij die in onze economie kúnnen meedraaien."

Waarom zouden bedrijven werknemers met een verstandelijke beperking in dienst nemen?

Cambré: "Ik bekijk de huidige situatie macro-economisch. De babyboomers gaan momenteel versneld met pensioen. Ze waren de eersten waarbij ook de vrouwen gingen werken. We kunnen deze talrijke generatie, ondanks de toenemende automatisering, niet vervangen. Langer werken tot 67 jaar volstaat niet. We hebben alle mensen die willen werken nodig. De demografische component van het probleem krijgt onvoldoende aandacht. Nochtans konden we dat nijpende tekort al langer voorspellen."

Lost immigratie dat probleem niet op?

Cambré: "Nee, want ze is te laag. De 23.000 vluchtelingen die er net bijkwamen vertegenwoordigen 0,5 procent van de arbeidsmarkt. Peanuts. Dat we door vreemdelingen worden overspoeld, is louter perceptie."

Zowel ongeschoolde als geschoolde jobs verdwijnen. Is dat voor hen geen bijkomend probleem?

Cambré: "Vele functies zullen worden gerobotiseerd. Toch zullen er altijd boekhouders blijven bestaan, alleen de repetitieve elementen vallen weg."

Zijn dat niet de dingen waar mensen met een verstandelijke beperking goed in zijn?

Cambré: "Klopt, maar dat geldt niet voor allemaal. In mijn onderzoeksteam zitten twee werknemers met een IQ lager dan 75. Een ervan komt uit een beschutte werkplaats, het repetitieve werk dat ze daar moest doen lag haar niet. Ze wilde creatiever werk. Die twee medewerkers interviewen mee CEO’s van grote bedrijven. Ze vragen naar zaken waar wij niet eens aan denken zodat de door ons verzamelde informatie alleen maar rijker wordt. Als ze gegevens analyseren, stellen ze andere dingen vast. Daardoor stijgt onze wetenschappelijke kwaliteit. Een rapport moet je hen niet laten schrijven. Je zet iedereen binnen het team in de eigen sterkte. Dat doe je in een ander team toch ook."

Je moet voor hen wel aanpassingen doen?

Cambré: "Ze hebben andere noden, dat kan je niet wegsteken: problemen met gezondheid, gehoor, ogen of tanden. Maar het zijn karakters en erg gemotiveerde werknemers. Mijn medewerkers behaalden beiden een gouden medaille op de Special Olympics, één van hen is Europees recordhouder op de halve marathon."

Wat is de impact van een inclusief team op de bedrijfsvloer?

Cambré: "De zorg voor elkaar neemt toe. Ze wordt een element van de bedrijfscultuur waardoor de leden van het team sterker aan elkaar hangen. Welke werkgever wil dat niet?"

Mensen met een verstandelijke beperking zijn goede zorgers?

Cambré: "Daardoor zijn ze extra nuttig op de arbeidsmarkt. Er komen nieuwe noden bij: in zorg, verpleging, onderhoud. Jobs waarbij het intermenselijk contact almaar belangrijker wordt. En dat zijn jobs waar die mensen in uitblinken, omdat ze zo open en spontaan zijn."

Zijn werkgevers geïnteresseerd?

Cambré: "Ze willen er in elk geval meer over weten. Voor hen is het een nog onbekend fenomeen. We brengen binnenkort een wetenschappelijke scantest uit, een lijst met vragen waarmee bedrijfsleiders kunnen uitzoeken welke rol minder begaafde werknemers in hun bedrijf kunnen spelen. Daarmee willen we de drempels om hen aan te werven wegwerken."

Welke rol zie je voor de scholen weggelegd?

Cambré: "Als we een inclusieve samenleving willen, is het een gemiste kans als jongeren pas op de werkvloer of in het volle leven met dergelijke mensen in aanraking komen. In het basisonderwijs gaat er al heel wat aandacht naar zorg. Ik denk dat vooral het secundair onderwijs nog te veel vastzit in zijn hokjesdenken en watervalsysteem. Het contact met de buitenwereld is er zwak. Het is te wereldvreemd, te weinig inclusief."

inclusie.jpg

Wat kan de school doen?

Cambré: "Alles begint in de eigen omgeving. Waarom kunnen leerlingen niet één keer per maand iets samen doen met een school voor buitengewoon onderwijs, een maatwerkbedrijf of een inclusief theatergezelschap? Samenwerken rond een vraagstuk dat de ene niet zonder de andere(n) voor elkaar krijgt? Als bedrijven hoe langer hoe meer maatschappelijk verantwoord ondernemen, waar blijft de school dan? Daar hoeft haar kwaliteit van opleiding helemaal niet onder te lijden. Integendeel, je krijgt er leerlingen voor in de plaats die open staan voor de wereld en er als mens beter van worden."

Is het M-decreet een stap in de goede richting?

Cambré: "Zeker, maar je kan niet alles in een decreet gieten. Het gaat om een ingesteldheid. Daarom zie ik ook geen heil in quota. Dan wordt het al gauw van ‘je moet’. Je komt verder met een wil dan met een wet. Waar de wil is, volgt de wet. Omgekeerd werkt niet."

Lees het volgende artikel

Ontvang het "Helemaal GO!"-magazine in je mailbox.

Laden...